fbpx
Riskli Bina Tespit Aşamaları

Riskli Bina Tespit Aşamaları

Riskli Bina Tespit Aşamaları

Riskli bina bulunduğu bölge için TDY2007 de tanımlanan tasarım depremi altında yıkılma riski olan binadır.
Yapı 8 kat ve daha az katlı ise son yönetmelikte çıkan hesap yöntemi kullanılabilir.Eğer 8 kattan fazla ise, TDY2007’nin 7.bölümüne göre performans belirlenip teşhis konulur.

Eğer yapı 8 kat yada daha az ise ve betonarme bir bina ise risk tespitinde şu hesap yolu izlenir.

Örneğimizde Bodrum + 3 kattan oluşan bir yapıyı ele alalım.Bodrum kat tamamen perdelerle çevrilmiş olsun.Bu binanın riskli olup olmadığını bulmak için izlenecek yolu sırayla yazalım.Mühendis arkadaşlar betonarme bir binada risk tespiti yapacaklarsa sırayla aşağıdaki işlemleri yapmalıdırlar.

RİSKLİ YAPI TESPİTİNDE İZLENECEK ADIMLAR…

1)Kritik katı belirleyin. (Kritik kat, en alttaki kattır.Ancak ötelenme tutulmuş ise kritik kat olarak bir üst kat alınır.Örneğimizdeki bina bodrum + 3 kattan oluşuyordu.Kritik kat bodrum kat olmalıydı.Ancak bodrum kat tamamen perdeyle çevrili olduğundan , kritik kat zemin kat olmuştur.Bodrumda perdeler olmasaydı kritik kat bodrum kat olacaktı.)

2)Sadece kritik katın rölevesini çıkartın.Kat adedini ve yüksekliklerinide bir köşeye not edin.

3)Binanın bilgi düzey katsayısını belirleyin.
(Risk tespitinde 2 çeşit bilgi düzeyi vardır. )
a)Asgari
b)Kapsamlı
Binanın projeleri yoksa asgari bilgi düzeyi kabul edilir.Projeler varsa kapsamlı bilgi düzeyi kabul edilir.Projeler varsa ama yerindeki ile tutmuyorsa yine asgari kabul edilir.Bilgi düzeyi katsayısı asgari için 0.90, kapsamlı için 1.0 dır.

4)Sadece kritik katta en az 3 adet kolonun betonunu kazıyın donatıları açığa çıkarın..Donatıların çapını, adetini mesafelerini kontrol edin.Bunların haricindeki 3 kolondanda donatı tespit cihaazları ile donatı kontrolü yapın.Toplam 6 adet kolon olacak.

5)Donatının sınıfı neyse hiçbir deney yapmadan/yaptırmadan donatı akma gerilmesini o sınıfa ait çelik akma gerilmesini kabul edin.Örneğimizde BÇIII VE fyk=4200 kg/cm2

6)Projeler var ise kiriş donatılarını projede ne görüyorsanız kontrol etmeden onu kabul edin.Eğer projeler yoksa 1.4G +1.6Q yüklemesinden çıkan donatıları kiriş donatısı kabul edin.Bu işlemler sadece kritik kat için yapılacak.

7)Mevcut betonun dayanımını belirleyin.Sadece kritik kattan 10 elemandan çekiç yöntemi ile geri tepmeleri ölçün.Çekiç geri tepmesinin en küçük olduğu 5 kolondan karot alın.(Kat 400 m2 den büyüksekse ilave her 80 m2 için bir karot daha alın)

8)Beton dayanımını hesaplayın.5 karottan elde edilen sonuçları toplayıp 5’e bölün ortalamayı bulun.Çıkan ortalama sonucu 0.85 ile çarpın.Beton dayanımını bu değer alın.

9)Zemin etüdü yaptırın/yaptırmayın.Eğer önceden varsa zemin sınıfını oradan alın.Yoksa yan parsellerde veya yakın olan bir yerdeki etüdden alın.O bölgede hiç etüde ulaşamadıysanız zemin sınıfını Z4 kabul edin.

10)Bilgisayarın başına geçin.

11)Bu maddeye kadar olan kısmı yazılıma aktarın.Sadece yazılıma röleve olarak ve değerler olarak kritik katı girin.Sonra yapı kaç kat ise kritik katı kopyalayıp geçin.Sanki yapı tamamen kritik katlardan oluşmuş.Örneğimizde yapı 3 kat olduğundan üst katlarada aynı kritik katı kopyalıyoruz.Bodrumada aynı katı kopyalıyoruz ama perdeleri gelişigüzel ilave ediyoruz.Ancak üstte çıkmalar varsa sadec çıkmaları yaklaşık olarak üst katlara modelliyoruz. Ayrıntıya girmiyoruz.

12)Bina ne olursa olsun, bina önem katsayısını I=1.0 alın.

13)TS498 E GÖRE YÜKLERİ BELİRLEYİN.

14)Analiz yapmadan 4 adet kombinasyon oluşturun.Sadece 4 adet.
1.kombinasyon :G+nQ+EX
2.kombinasyon :G+nQ-EX
3.kombinasyon :G+nQ+EY
4.kombinasyon :G+nQ-EY
(Tüm hesaplarda bu kombinasyon kullanılacak.Başka hiçbir kombinasyon alınmayacak.Eğer klasik bir yazılım kullanıyorsanız bu kombinasyonları siz oluşturmak zorundasınız.Diğer tüm kombinasyonları siliniz.)(n=0.30)

15)Kirişlerde ve perdelerde rijitliği 0.3EI olarak girin.
Kolonlarda rijitliği 0.5EI olarak girin.

16)Beton elastisite modülünü KÖK(5000xfcd) MPa olarak kabul edin ve girin.

17)Ra=1 alın.

18)Eşdeger deprem yönteminde 0.85 katsayısı ile azaltarak kullanın.(1 ve 2 katlı yapılarda R=1 e göre deprem kuvveti ne ise aynen kullanılır.Yapı 2 kattan fazla ise R=1 e göre bulunmuş deprem kuvveti 0.85 ile azaltılarak kullanılır.)

19)Tüm bu olayları sadece kritik kat için uygulayın.Sonra yapı kaç kat ise ayne kritik katı o kadar kopyalayın.
(Örnekte 3 kat ve bodrum yani 4 kat.Hepsini kopyaladığımızda aynı özellikte 4 adet kritik kat oluştu.Tüm kat özellikleri malzemeleri vb. aynı)

20)Sadece kritik kat için analiz sonuçları kullanılacak.Yazılım tabiki tüm katların sonuçlarını verecek .Ancak siz sadece kritik katın değerini dikkate alın.Örneğimizde sadece zemin kat değerleri bizim için önemli.Binanın riskli olup olmadığına da sadece bu kritik kat sonuçlarına göre karar vereceğiz.

21)Tüm katlardaki öteleme değerlerini yönetmelikteki değerler ile karşılaştırın.(TABLO 4a)

22)Sadece kritik kattaki kolonların Ve sini hesapla(Ve=(Ma+Mü)/L)

Sadece kritik kattaki kolonların Vr sini hesapla(beton+etriye)
(Vr yi hesaplarken etriye aralığı olarak kolon ortasındaki etriyelerin aralığı dikkate alınacak.)

23)Sadece kritik kattaki(Ve/Vr) değerini her kolon için hesapla.

24)TABLO 2 ye göre kolonun hangi gruba girdiğini bul(A,B yada C grubu)

25)Kritik kattaki kolonların moment kapasitesini belirle Donatı dayanımı olarak 4200 kg/cm2 alınacak(BCIII).PEKLEŞME VB. DİKKATE ALINMAYABİLİR. Mk=kolon moment kapasitesi

26)Sadece kritik kattaki kolonlara yükleme sonucunda gelen momentleri belirle (Yukarıdaki 4 kombinasyondan hangisi en büyükse o değer)=Mg

27)Sadece kritik kattaki kolonların her biri için m=( etki/kapasite ) hesapla…m=Mk/Mg

28)Çıkan m değerlerini, sadece kritik kattaki her kolon için TABLO 4a, 4b ,4c deki sınır değerlerle karşılaştır.Buyukmü küçük mu olduğunu belirle.Bunları açıkça listele.

29)İlk önce ötelemeleri kontrol et (tüm herşey kritik kata göre yapılmasına rağmen , sadece ötelemede her kata bakılacak)..öteleme/h sınır değeri herhangi bir katta sağlanmıyorsa başka birşeye bakmadan hesabı bitir .Binayı riskli bina sınıfına sok.(öteleme sınır değerleri TABLO 4a,4b ve 4s de belirtilmiştir.)

30)Eğer ötelemede problem yoksa sınır değerler aşılmıyor ise hesaba devam et.

31)Kritik kattaki basınç gerilmelerini her kolon için ayrı ayrı hesapla(G+nQ)

32)Ortalama basınç gerilmesini bul(kolon sayısına toplam gerilmeyi böl)

33)Eğer ortalama 0.65xfcd değerinden büyükse, yani basınç gerilmesi yüksekse herhangi bir kolonda m=(etki/kapasite ) değeri aşılmışsa binayı riskli sınıfa sok ve hesabı bitir.

34)Eğer ortalama 0.65xfcd değerinden küçükse, yani basınç gerilmesi göreceli olarak az ise kolonlarda m=(etki)kapasite) sınır değerlerini aşan kolonları belirle.Bu kolonların aldığı kesme kuvvetlerini topla(sadece sınırı aşanların).Bu değer, kritik kata gelen toplam kesme kuvvetinin değerinin 0.35 inden az ise bina riskli değil.
Bu değer kritik kata gelen toplam kesme kuvvetinin 0.35 inden büyükse binayı riskli sınıfa sok hesabı bitir(TABLO 6)

Son bir açıklama TDY 2007 YE GÖRE bir analiz yaptığınızda risk tespiti şu şekilde yapılacak.

BİNA CAN GÜVENLİĞİNİ SAĞLIYORSA RİSKLİ DEĞİL
BİNA HEMEN KULLANIM SAĞLIYORSA RİSKLİ DEĞİL
BİNA GÖÇME ÖNCESİ DÜZEYİ SAĞLIYORSA RİSKLİ DEĞİL
BİNA GÖÇME DÜZEYİNİ SAĞLIYORSA RİSKLİ

Dolayısıyla yukarıda yapılan hesaplarda binanın göçme durumunda olup olmadığını yaklaşık belirliyor.Yoksa riskli olmayan binanın can güvenliğini sağlaması bir durum söz konusu değil.

Daha açıkçası:
BİNA GÖÇECEKSE RİSKLİ
BİNA GÖÇMEYECEKSE RİSKLİ DEĞİL.

Ahmet ÇELİKKOLLU
İnşaat Mühendisi
ESKİŞEHİR

Kaynak  : http://forum.yapisal.net/yonetmelikler/31948-riskli-bina-tespit-analizi-betonarme.html

 

 

 

About Emre Zengin

Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Mezunu Genç İnşaat Mühendisi ve Aynı Zamanda Bilişim ve Teknoloji Tutkunu

Check Also

Yüksek Lisans Nasıl Yapılır?

      Yüksek Lisans için öncelikle Lisans eğitiminizi başarıyla tamamlamış olmanız gerekmektedir. Daha sonra …

2 comments

  1. Kurumsal Danışmanlık

    Bence bu konu gibi ölümcül konuların sadece Devlet sorumluluğunda olması gerekiyor.

  2. Mühendis Bey, bu anlatılanları bir de devlet yetkililerine anlatsanız da jet hızıyla bina dikenleri bu kriterlere göre denetleseler nasıl olur?

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir